Indiako geografia
Indiako geografia munduko anitzenetakoa da.
Orografia
[aldatu | aldatu iturburu kodea]Lau zatitan dago banatua India: Himalaia mendiak, Omango golkotik Bengalakora iristen den alubioi lurraldea, Dekkan goi-ordokia, eta mendebaleko basamortua.
Himalaia munduko mendikate garaiena da, 2.400 km luze da. Himalaian 6.000 m-tik gorako gailur asko daude. Gailur horietan urte osoan dago elurra, eta Indiako ibai garrantzitsuenak bertan eratzen dira. Gailur garrantzitsuenak: Kangchenjunga (8.598 m), Nanda Devi (7817 m), Kamet (7755 m) eta Kangto (7089 m).
Himalaiaren hegoaldean eta Dekkan goi-ordokiaren iparraldean alubioi lurraldea dago; Ganges, Indo eta Brahmaputra ibaien arroek osatzen dutena. Lautada honetan biztanleriaren gehiena bizi da, bertako lurrak emankorrak baitira; lurralde horretan eurite ugari izaten da.
Fajasthan estatuaren erdia basamortuak betetzen du. Lurralde hori ere laua da; lehorra da oso, ez du ia euririk egiten. Dekkango goi-ordokiaren iparraldean Vindhya mendiak daude eta hegoaldean Komorin lurmuturra. Dekkanen mendebalean mendebaleko Ghates mendiak daude, eta ekialdean, ekialdeko Gathes mendiak. Mendi horietan gelditzen da montzoiek emandako ur gehiena, horregatik Dekkango barnealdea lehorra da.
Hidrografia
[aldatu | aldatu iturburu kodea]Indiako ibai nagusiak Indo, Ganges eta Brahmaputra dira; horietaik Ganges da garrantzitsuena. Ibai horietara Himalaiako mendietako elurra joaten da. Gangesen eta Brahmaputraren deltak munduko handienak dira. Dekkan lurraldean sortzen diren ibai gehienak Bengalako golkoan isurtzen dira (Godavari, Krishna, Mahanadi). Ibai horiek lautadako ibaiak dira.
Klima
[aldatu | aldatu iturburu kodea]Tropikala da klima. Negu lehorraren ondoren bero lehorreko urtaroa dator, martxotik maiatzerakoa. Baina aldaketak handiak izante dira: urte lehor baten ondoren eurite handiko urtea izan daiteke. Euriaren urtaroa ekainitik irailera izaten da. Itsasbazterreko lurraldeetan eta mendialdean euri asko egiten du: mendebaleko Dekkanen, Bengalan, Assamen eta Himalaiako hegoaldeko mendietan. Dekkango ekialdeko itsasbazterretan urritik abendurarte zikloi tropikalak izaten dira.
Erreferentziak
[aldatu | aldatu iturburu kodea]- Artikulu honen edukiaren zati bat Lur hiztegi entziklopedikotik edo Lur entziklopedia tematikotik txertatu zen 2014/10/04 egunean. Egile-eskubideen jabeak, Eusko Jaurlaritzak, hiztegi horiek CC-BY 3.0 lizentziarekin argitaratu ditu, Open Data Euskadi webgunean.